Stoomcursus abusebestrijding met OM en politie tijdens Capture the Red Flags

Op woensdag 17 januari 2024 vond voor de tweede keer het event Capture the Red Flags plaats. Na een eerste succesvolle editie, georganiseerd door de Dutch Cloud Community, werd de tweede editie door NBIP georganiseerd. Het event vond plaats in Utrecht met ruim 20 deelnemers vanuit de Nederlandse hosting- en ISP-sector, het OM en de politie. Na een welkomstwoord van NBIP-directeur Octavia de Weerdt, lichtte Andrew Silonero, beleidsadviseur bij het OM, toe wat de achtergrond is van het spel en hoe het in zijn werk gaat.

Illegale praktijken

Capture the Red Flags is een rollenspel dat is ontwikkeld door het Openbaar Ministerie (OM). Het spel draait om het herkennen van afwijkend gedrag (rode vlaggen) bij klanten in de dagelijkse operatie van hosters. Deelnemers aan het spel leren om zich te verplaatsen in de taken en verantwoordelijkheden van hosters, politie en justitie als een klant van een hoster zich (mogelijk) met illegale praktijken bezig houdt.

Een van de redenen om dit spel te ontwikkelen, was dat de uitstekende digitale infrastructuur van Nederland een hoop goeds brengt, maar helaas ook ‘bad actors’ aantrekt. Het is voor cybercriminelen in de hele wereld aantrekkelijk om hun activiteiten vanuit Nederland te ontplooien vanwege de goede connectiviteit en ruime keuze aan hostingdiensten. Het is daardoor zo dat veel cybercriminaliteit zijn oorsprong heeft of wordt aangestuurd vanaf servers die in Nederland staan. Dit levert reputatieschade op voor de hele sector. Bonafide hosters hebben hier dus last van, omdat voor hen lastig is om te kijken wat klanten op hun systemen doen. Het is voor hen van belang om abuse tijdig en adequaat aan te pakken.

In Nederland is er een unieke publiek-private aanpak voor dit probleem. Politie en OM zoeken de samenwerking met de sector op bij het bestrijden van cybercriminaliteit. Het komt regelmatig voor dat daarbij middelen worden ingezet op basis van specifieke (juridische) bevoegdheden, bijvoorbeeld voor Lawful Interception, Lawful Disclosure of, ingrijpender en in uiterste gevallen, inbeslagname van apparatuur zoals servers. Dit laatste is natuurlijk geen wenselijke situatie vanuit het perspectief van een hoster, maar tegelijkertijd heeft die er ook belang bij dat er in zijn netwerk geen abuse plaatsvindt. Hoster, OM en politie hebben in dit opzicht gedeelde belangen. Het helpt enorm als zij van elkaar weten hoe zij samen dit soort casussen kunnen aanpakken en daarbij effectief kunnen samenwerken.

Race tegen de klok

Tot zover de theorie. In de dagelijkse praktijk is het voor alle betrokken partijen zaak om op het juiste moment de juiste afwegingen te maken. Dat is dan ook precies waar Capture the Red Flags over gaat. Van het signaleren van een mogelijke ‘bad actor’ bij het accepteren van een klant (hoe zie je dat?) tot het bijdragen aan het uiteindelijke oppakken van een cybercrimineel: tijdens Capture the Red Flags kregen deelnemers met alle aspecten te maken.

Vier teams van 5 of 6 deelnemers met verschillende achtergronden startten onder toeziend oog van een jury aan het spel. Er werd een scenario doorlopen waarbij verschillende acties moesten worden ondernomen en vragen moesten worden beantwoord. Daarbij wisselde de rol van het team af en toe: een deel van het scenario wordt doorlopen als hoster, andere delen van hetzelfde scenario vanuit het perspectief van een opsporingsinstantie of het OM. De teams moesten bovendien in een race tegen de klok de zaak oplossen, wat extra druk zette op de deelnemers.

De diepte in

De discussies over de te nemen stappen gingen ondanks de tijdsdruk soms flink de diepte in. Want wat mag je wel, en wat mag je niet doen in een situatie waarin iedere seconde telt en waarbij bijvoorbeeld snel gegevens uit een account van een klant achterhaald moeten worden? Hoe zit het met privacy en bevoegdheden? Soms bleek de meest logische optie niet correct. Op een ander moment leek de meest voor de hand liggende actie juridisch niet toegestaan, maar was dat wel. Deelnemers moesten daardoor voortdurend alert zijn en uit elkaars expertise putten om verder te komen in de zaak.

Uiteindelijk losten alle teams de zaak op, maar het rode team deed dit met de meeste kennis van zaken. Naast eeuwige roem ontvingen zij ook een prijs. De algemene stemming na afloop van het spel was dat het een leerzame middag was geweest, waarbij het heel nuttig was om vanuit verschillende rollen deze gedeelde problematiek te benaderen. Het is dan ook waarschijnlijk dat vanuit NBIP een vervolg wordt gegeven aan dit event, want het probleem van abuse kan alleen door nauwe samenwerking tussen sector en de overheid snel en doeltreffend bestreden worden.

Wil je meer informatie of je abonneren op onze nieuwsbrief?